Jan & Josje FRI on board.

Een van de markantste boten in onze haven is toch wel de kajuitkruiser 'FRI', in 1938 gebouwd op de Fröberg Bootwerf nabij Stockholm, Zweden. Het ontwerp van de boot is van Carl-Gustav Pettersson (1876-1953), een van de weinige scheepsarchitecten wiens naam synoniem is met een bepaald type boot. Eigenaar van de boot sinds 1997 zijn Jan en Josje Jaspers uit Cuijk. Dit is hun verhaal mbt. hun voorliefde voor een gelakte mahoniehouten 'Pettersson' boot.

Israel

In 1984 maakten Jan en Josje hun eerste georganiseerde reis naar Israël. Daar ontmoeten zij mensen uit Amsterdam die toegang hadden tot een molen 'De Trouwe Wachter' in Tienhoven, waarin Jan en Josje later een weekend mochten logeren. Een fietstocht langs de Vecht lag voor de hand. Daar zag Jan een houten bootje en een grijze man en zei tegen Josje 'zoiets lijkt me wel leuk...'. Dit liet hem niet meer los en een paar jaar later is hij samen met zijn zwager naar Hendrik-Ido-Ambacht gegaan om te kijken of er iets lag. Daar lag een houten sloep en die heeft hij gekocht en is met een vrachtwagen uit Wijchen met een kraan erop opgehaald en achter hun huisje aan de dijk in de Grotestraat in Cuijk neergezet. Josje's eerste reactie was: 'Wat moet je er toch mee....?' Maar zo is eigenlijk 'het kindje geboren' en is de liefhebberij voor aparte, in dit geval houten boten ontstaan.
De eerste activiteit was de boot eens goed onder handen te nemen en vaarklaar te maken. Al gauw bleek dat het niet alleen bij de houten sloep bleef. Een trailer met een opvallende Jeep maakte al gauw zijn intrede. De Jeep werd bij een slager in Tienhoven/Maarsen gevonden.
Zo'n 10 jaar hebben ze met de houten sloep rondgereden, rondgevaren en vaartochten gemaakt. Zelfs een rondgang in de carnavalsoptocht met de sloep getooid in Boerenkool planten, gevuld met boerenbruiloft-gangers met als slogan: "Wij zijn onderweg, gullie ok !. Josje en ik waren namelijk het boerenbruidspaar....".

FRI

Na zoveel jaren met de open sloep te hebben gevaren werd de stap gemaakt naar een wat grotere boot. Zijn in Friesland wonende zwager vertelde Jan dat er in Sneek een dominee woonde, dominee Dalma, die bezig was, misschien als bijverdienste, een bootje uit Zweden te importeren. Jan heeft daar een optie op genomen, want ja ook Josje moest natuurlijk er mee eens zijn. Nadat de boot in Drachten gearriveerd was, zijn ze met een aantal familie-leden naar Friesland gegaan voor bezichtiging.
Die dag was het vies, regenachtig en grauw weer en de boot lag in een donkere loods omgeven door allerlei troep. De reactie was al gauw "wat moet je daar toch mee, je lijkt wel gek, zo'n oude rot bak....". Dus dat ging even niet door, maar in Jan's hoofd was het nog niet afgesloten. Hij bleef kijken en zoeken en bij een volgend verblijf in Friesland met heel mooi weer zagen ze ergens buiten een boot liggen. Josje reageerde, "Kijk eens, dat is een mooie boot..." , het bleek dezelfde boot te zijn als 'de oude rot bak'. "Zo zie je maar weer wat het weer en hoe je iets aantreft invloed kan hebben op de beleving of je iets mooi of lelijk vindt."
De bijna zestig jarige boot werd gekocht en uiteraard de nodige revisie werkzaamheden konden beginnen. Nadat deze voltooid waren kon de eerste tocht gemaakt worden, wat meteen al de nodige complimenten opleverden. Zo lagen ze in Sloten en was er een mijnheer, Frits Donkers, die investeerde in of 'spaarde' Zweedse boten en zei: "Potverdorie, je hebt een Pettersson en nog wel eentje die in Fröberg gebouwd is." Hij bezigde de uitdrukking "Je hebt de bouwers, de ervers en de bedervers".  En " ïk heb hem in de laatste fase gekocht..." vulde Jan aan.
De memorabele vaarten die Jan en Josje gemaakt hebben met de FRI waren vooral in Amsterdam, Friesland en Groningen was ook een leuke tocht met veel herinneringen. Het voert te ver deze verhalen hier te beschrijven, temeer daar het veel leuker is als ze door Jan en Josje levendig verteld worden. Ik kan u slechts enkele steekwoorden geven: De havenmeester van Doesburg, de havenmeesteres van Groningen, De cruiseschepen van Amsterdam, Het wier in de schroef in Huizen, de Tweede leg in de sluis van Lith...., en u komt de avond wel door!

Zweedse Klassieker Club (ZKC)

Onderwijl zijn ze lid geworden van de Zweedse Klassieker Club, een vereniging van eigenaren van Scandinavische klassieke houten boten, zowel motor- als zeilboten. Doel is het behoud van deze boten. Sinds 2016 heeft de vereniging een Båt van het jaar competitie en de eerste winnaar van de wisseltrofee was de Petterson 'FRI' van Jan en Josje. Het jury rapport roemt de houten 'FRI' vanwege de vrijwel volledige authenticiteit van de boot en in perfecte staat van onderhoud verkeert. Verder roemde de jury de originaliteit en de instelling van de booteigenaar om de boot zo origineel mogelijk te houden. Jan doet zelf het onderhoud, hetgeen een hele klus is, maar geeft veel voldoening als mensen tijdens vaarten met waardering naar de boot kijken.

Klaar voor het nieuwe vaarseizoen

De inmiddels 85 jaar oude boot heeft de uitwendige onderhoudsbeurt 2023 al ondergaan en een motorische beurt is onderweg. De vloerplanken liggen nieuw gelakt in de werkplaats te drogen en aldus wordt alles in gereedheid gebracht voor het nieuwe vaarseizoen.

Kenmerken van de FRI:
Liep van de werf onder de naam Ceres (1938-1960) en daarna genaamd FRI (1960-heden). Jan en Josje kochten de bakdekkruiser in 1997 dus als 'FRI'. RVEN-nummer: 3569. De boot meet 10 x 2,40 x 0,80 mtr. Tonnage: 4 ton. Materiaal romp : hout. Bouwwijze Romp: Mahony, Karveelbouw. FRI is voorzien van een Volvo Penta 6 cylinder dieselmotor van 120 PK uit 1975. De winterslaap doet de FRI op de wal in een loods.
Bijzonderheden over de scheepsarchitect Carl-Gustav Pettersson vindt u onder zijn naam.

Met dank aan Jan & Josje voor het interview,
JC